Geschiedenis: Koninklijke bezoeken

 

Koninklijke bezoeken aan TNO Defensie en Veiligheid

 
Reeds voor de Tweede Wereldoorlog is er hoog Koninklijk bezoek bij het Meetgebouw. Ook na de Tweede Wereldoorlog komen leden van de Koninklijke Familie met enige regelmaat op bezoek bij de TNO Defensie en Veiligheidslaboratoria. Aan die warme bezoeken zijn ook enige anecdotes gekoppeld.

• Op 7 januari 1937 stuurt het personeel van het Meetgebouw een geluktelegram aan het koninklijk bruidspaar:

  

• Op 14 november 1939 bezoekt Z.K.H. Prins Bernhard het Meetgebouw. Hij heeft bijzondere belangstelling voor het
  ‘electrisch luistertoestel‘.
  Helaas hangt er op de dag van het bezoek een dikke mist, zodat er geen vliegtuig kan opstijgen. Von Weiler laat daarom de radarecho’s van de kerktorens in de omgeving van Waalsdorp op het electrisch luistertoestel zien.
  “Je kunt de katholieke kerken zeker beter zien dan de protestantse?” vroeg de prins.
  “Waarom denkt u dat Koninklijke Hoogheid?”
  “Nou de katholieke kerken hebben een groot metalen kruis op de toren!“Zijne Koninklijke Hoogheid had gelijk.
  Overigens was aangetoond dat het electrisch luistertoestel op dat moment een Fokker jager C5 op circa 15 kilometer (bij 15 kHz) kon detecteren.  Grotere vliegtuigen en vooral groepen van vliegtuigen konden op een afstand van 30 kilometer (bij 7.5 kHz uitzendingen) worden gedetecteerd.

  

   

• Z.K.H. Prins Bernhard opent op 29 januari 1954 het Medisch-Biologisch Laboratorium (MBL) aan de Lange Kleiweg te Rijswijk. Het MBL maakt tot 1 april 1977 deel uit van de Rijksverdedigingsorganisatie TNO.

  

   

  

   

• Z.K.H. Prins Bernhard bezoekt het Physisch Laboratorium (Waalsdorp, Den Haag) op 14 december 1963
  De Prins wilde het Lab bezoeken op een zaterdag. Diverse personeelsleden hadden bezwaar. Sinds enige jaren was bij CAO het werken op zaterdag voor iedereen afgeschaft. Toch verplichtte de directie dat het voltallige personeel op die zaterdag aanwezig moest zijn.
  Voor dit bezoek werd heel wat op touw gezet. De binnenkant van het gebouw werd volledig geschilderd. De w.c.-deuren hadden aan de bovenzijde doorzichtige ramen. De langste van ons zou mogelijk naar binnen kunnen kijken, als hij op zijn tenen ging staan. De ruiten werden vervangen door exemplaren van matglas. Medewerkers werden geïnstrueerd tijdens het bezoek van Z.K.H. Prins Bernhard zich uitsluitend op de kamers c.q. werkplaatsen te bevinden. Bevond iemand zich toch in een gang terwijl de Prins naderde, dan moest hij tegen de wand van de gang gaan staan en zich zo klein mogelijk maken. Voor de drankkast van de kantine werden twee flessen Campari aangeschaft, omdat de directie getipt was, dat het een lievelingsdrank van de Prins was. De directie had besloten dat er t.b.v. de Prins demonstraties zouden worden gehouden in de kantine. Diverse groepen leverden hiervoor een bijdrage. Zo werd ook de Automatic Bigram Analyzing and Counting Outfit PHYsisch Laboratorium (ABACOPHYL) gedemonstreerd dat door een afstudeerder van Prof.dr.ir. J.L. van Soest, de voormalig Directeur van het Physisch Laboratorium, was gemaakt.

  

  Voor het bezoek van de Prins werd er gerepeteerd waarbij een bij Operations Research gedetacheerde marineofficier als stand-in fungeerde. Hij had enige tijd deel uitgemaakt van de staf van de Prins en had enkele bezoeken van de Prins had meegemaakt. Ook was jij op de hoogte hoe tijdens een demonstratie de Prins moest worden aangesproken. Tijdens deze proefdemo werd er vooral op gewezen wat iemand verkeerd had gedaan en hoe het anders moest. Een belanrijke opmerking was dat de prins tijdens een rondleiding altijd plotseling de route verliet en een willekeurige ruimte binnenging. Als de rondleiding hem tot dan toe goed was bevallen mocht de rondleider mee naar binnen. Anders deed hij de deur voor diens neus dicht. Hij wilde dan worden voorgelicht over het werk waar de bewoner van die ruimte mee bezig was om op deze manier iets onvoorbereids waar te nemen. Even later kwam de Prins dan weer te voorschijn om de geplande route te vervolgen. Die vrijdagavond heeft de Directeur de route enige malen gelopen, zich steeds afvragend waar ik deze zou verlaten als ik de Prins zou zijn. Er waren twee mogelijkheden, een vrij in het begin en een wat later in de route. De laatste leek het waarschijnlijkste. Dat was een activiteit die ontbrak aan de rondleiding: het maken van gedrukte schakelingen. Geen research maar wel erg nieuw en interessant. De volgende morgen is de technicus die aan deze schakelingen werkte gevraagd om in die ruimte te gaan zitten en voor een eventueel bezoek van de Prins een toelichting op zijn werk gereed te hebben.
  De Prins kwam precies op tijd, omringd door vele autoriteiten. De demonstraties verliepen uitstekend. Tijdens de rondleiding wilde de Prins graag bij de voorziene tweede ‘escape’ mogelijkheid zien wat daar gebeurde. Hij ging naar binnen en gaf de Directeur gelegenheid mee te gaan. Die wist toen dat de Prins tevreden was. De betreffende technicus gaf voortreffelijk antwoord op alle vragen van de Prins, die even later voldaan de geplande route vervolgde.
  Toen de Prins even later door een van de gangen liep die er spic en span uitzagen, zag hij dat het eind van de gang was afgesloten met een gordijn. Hij liep er naar toe en trok het open en zag daar een grote opslag van allerlei spullen die daar tijdelijk uit het zicht waren opgeborgen. Zijn reactie: “Oh, lossen jullie dat zo op”.

• Z.K.H. Prins Bernhard bezoekt het Laboratorium Elektronische Ontwikkelingen voor de Krijgsmacht (LEOK) op 7 juli 1965. Foto’s laten zien dat hij veel meetopstellingen bezocht en uitleg over nieuwe technologiëen kreeg.

  

   

  

   

  

   

• Z.K.H. Prins Bernhard bezoekt het Instituut voor Zintuigfysiologie TNO (IZF) RVO-TNO te Soesterberg op 28 juni 1966. Demonstraties van onder andere het onderzoek naar verkeersveiligheid en het onderzoek naar de bebakeningsverlichting voor de Falberaksluizen (Volkerak). 

  

  

  

   

• Z.K.H. Prins Bernhard bezocht in 1967 wederom het Physisch laboratorium te Waalsdorp. Hij kreeg onder andere een demonstratie van het Seacat Infrarood Sensor (SIRS) systeem. Dat systeem werd voor de Koninklijke Marine ontwikkeld. Met de infraroodsensor werd een afgeschoten Seacat luchtdoelraket automatisch gevonden en gevolgd. Daardoor kon de Seacat naar het beoogde doel geleid worden. Het SIRS-systeem werd gebouwd en beproeft op de Hr.Ms. van Galen.
  Tijdens het bezoek van de Prins werd het automatische volgsysteem gedemonstreerd. In een grote waterbak voeren twee kleine bootjes. Op een van de bootjes brandde een lampje en op de ander een gloeidraadje. Een kleine laser gekoppeld aan het automatische detectie- en volgsysteem liet zien waar het volgsysteem naar keek. Dat zou het gloeidraadje moeten zijn. Tot hilariteit van de aanwezigen richtte de laser zich op de kop van de pijp van de Prins en volgde die zeer nauwkeurig. De kop van de pijp was warmer dan het gloeidraadje. De Prins vond dit zeer amusant.
   

  

   

• Z.K.H. Prins Bernhard opent op 2 januari 1969 het nieuwe gebouw van het Physisch Laboratorium van de Rijksverdedigingsorganisatie TNO, Oude Waalsdorperweg 63, Den Haag. Daarbij moest hij een klein zendertje bedienen waarna een grote infraroodfoto van het nieuwe gebouw zou worden geprojecteerd. Dit was vele malen getest en werkte steeds goed. Toch is er een technicus bij de ontvanger gezet om ongemerkt op een knop te kunnen drukken als het apparaatje zou weigeren. En dat was inderdaad het geval, vermoedelijk doordat de radiogolven erg verstrooid werden door het grote aantal mensen in de zaal.

  

   

  

   

  

   

  

  Tijdens de daarop volgende rondleiding nam de Prins de Directeur apart en vertelde dat hij een hekel had aan rondleidingen met al die autoriteiten in zijn kielzog. Hij zei toen, dat hij graag een toelichting op bet werk van bet laboratorium wilde krijgen, maar dan zonder al die autoriteiten. De afspraak werd gemaakt voor een middag in februari. Eerst wilde de Prins een uurtje kleiduiven schieten waarbij zijn kleiduivenlanceertoestel op de toren van het laboratorium geïnstalleerd werd zodat hij op de hoog uitgeworpen kleiduiven kon schieten (de vlakte was toen nog militair terrein). Daarna zou hij van twee tot half vier rondgeleid willen worden. Het werd vijf uur. De Prins gaf aan wat hij nu nog wilde zien. De Directeur herinnerde de Prins eraan, dat het bezoek tot half vier gepland was en dat het personeel gewoon om vijf uur naar huis was gaan. “Dan maken we een nieuwe afspraak” zei de Prins en pakte zijn agenda. De afspraak werd gemaakt voor 26 maart, waarhij de Directeur maar op de hele middag moest rekenen.

  

   

• Op 25 april 1969 werd in aanwezigheid van Z.K.H. Prins Bernhard het nieuwe gebouw van het Instituut voor Zintuigfysiologie TNO (IZF) RVO-TNO aan de Kampweg 5 te Soesterberg officieel in gebruik gesteld door de Staatssecretaris van Defensie A.E.M. Duynstee. De Prins liet zich tijdens de rondgang door het nieuwe lab uitvoerig inlichten over de opgestelde apparatuur en de werkwijzen.
   

  

   

• In 1979 bezocht H.M. de Koningin Juliana het Instituut voor Zintuigfysiologie TNO (IZF) te Soesterberg waar ze onder andere een demonstratie van de priegeltest onderging.

  

   

• Op 23 augustus 1983 liet Z.K.H. Prins Bernhard zich op het PML in kennis stellen van de bedreigingen van ons milieu.

  

   

• Op 6 december 1985 opende Z.K.H. Prins Claus het nieuwe TNO Fysisch en Elektronisch Laboratorium waarmee de integratie van het LEOK en het Fysisch Laboratorium een feit was. Ook Prof. von Weiler, de grondlegger van het LEOK, was daarbij aanwezig evenals andere hoogwaardigheidsbekleders, waaronder de commissaris van de koningin, de burgemeester van Den Haag en enkele generaals.

  

  Tijdens de rondgang werd een aantal demonstraties gegeven. Een van de demonstraties betrof het Comtal beeldverwerkingssysteem. De aanschaf daarvan was een enorme investering geweest. Het systeem was bedoeld als een eerste stap op weg naar de interpretatie en het gebruik van digitale satellietbeelden en beelden uit vliegtuigen. Door drie vliegtuigradarbeelden van de Flevopolder, die op drie verschillende dagen opgenomen waren, exact over elkaar heen te leggen kon een kleurenbeeld gemaakt worden waarmee men verschillende landbouwgewassen als aardappelen, tarwe en suikerbieten met gemak kon herkennen. Aan het eind van de demo vroeg een driesterrengeneraal, duidelijk niet overtuigd, aan de onderzoeker: “Wat is de militaire relevantie van deze gewasherkenning?” De onderzoeker werd gered door Prins Claus. Die draaide zich om en zei op luchthartige toon: “Maar generaal, die soldaten van u moeten toch ook eten!”

  

   

• Mr. Pieter van Vollenhoven bracht in 1988 een werkbezoek aan de rijsimulator bij het IZF-TNO.

  

   

• Op 2 mei 1990 bracht Z.K.H. Prins Claus een bezoek aan de TNO-stand tijdens de openingsdag van de Hannover Messe. TNO Defensie en Veiligheid demonstreerde daar de Roetmeter en ARIS-VTS aan de Prins.

  

   

• Op maandag 30 mei 1994 bracht Z.K.H. Prins Willem Alexander een bezoek aan het Fysisch en Elektronisch Laboratorium TNO. Het bezoek vond plaats in het kader van de opleiding van de prins bij de Koninklijke Landmacht op het Instituut Defensie Leergangen (IDL) te Ypenburg. De Prins kwam als kapitein van Oranje in landmacht-gevechtstenue. Hij liet zich op de hoogte stellen van de laatste ontwikkelingen op het gebied van wargames, trainers en simulatoren zoals die door TNO voor de Koninklijke Landmacht worden ontwikkeld. Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen de verschillende gebruikscategorieën zoals die bij de Koninklijke Landmacht worden onderscheiden (van individuele opleiding tot staftraining).
  Daarna werd de prins vertrouwd gemaakt met de KIBOWI control stations, die bemand door compagniescommandanten en hun staf de oefenondersteuning vertegenwoordigen. Voor de Prins was een heuze ‘oefening Oranje’ gesitueerd in de omgeving van Winterswijk voorbereid. De kapitein van Oranje werd aan het hoofd gesteld van een versterkte compagnie die het via de simulatie op moest opnemen tegen een versterkt bata1jon. Vijandelijke artilleriebeschietingen leken in eerste instantie geen schade toe te brengen. De Prins besloot echter toch de eigen verkenningseenheden terug te halen achter de ‘waterlinie’ en de laatste twee bruggen te laten springen om maximaal voorbereid te zijn op een aanval. Hevige aanvallen volgden. Na een uur tijd heeft de Prins door intensieve inzet in de wargame een duidelijk beeld gekregen van het functioneren van KIBOWI en de leer- en trainingswaarde van simulatietrainingen. 

  

  Omdat de prins recentelijk zelf in de omgeving van Joegoslavië gevlogen heeft, werden daarna FELCOP en HAREM getoond. De pakketten worden door de Koninklijke Luchtmacht gebruikt ter ondersteuning van de deployment van luchtverdedigingssystemen.
  Daarna bezocht de Prins de Distributed Interactive Simulation (DIS) omgeving met daarin opgenomen een Leopard 2 simulator, een radarsimulator, computergegenereerde vijand en de Virtual-reality Dragon-simulator. De Prins werd uitgenodigd de WSS Dragon M47 (anti-tankbrisantgranaatraket) simulator ter hand te nemen om te ervaren hoe het is om te trainen in een virtuele 3D-wereld.

  

   

• Z.K.H. Prins Willem Alexander woonde op 26 september 1997 het gouden jubileumsymposium van TNO Defensieonderzoek bij dat plaatsvond bij het Instituut Defensie Leergangen (IDL) te Rijswijk/Ypenburg. Hij kreeg onder andere een Virtual Reality demonstratie van het luchtverdedigings- en commandofregat (LCF) in ontwikkeling.

  

   

  

   

• H.K.H. Prinses Máxima gaf op donderdag 25 april 2013 vroeg het startsein voor de landelijke Girlsday bij TNO Waalsdorp tezamen met meisjes van de Duinoordschool en het Hofstad Lyceum.  

  

   

  

  Film van de start van Girlsday 2013

   

  

   

  

   

  

  Girlsday laat meisjes van 10-15 jaar kennis maken met bètawetenschappen, techniek en ICT. Voor de spectaculaire start werd gebruik gemaakt van het diepe akoestisch bassin en Socrates: zie het YouTube filmpje.  

• Koning Willem-Alexander bracht op 22 september 2016 eerst een werkbezoek aan het Centrum voor Mens en Luchtvaart (CML) en daarna aan TNO te Soesterberg. Hij volgde een demonstratie van de bewegingssimulator Desdemona (DESoriëntatie DEMONstrator Amst) en de koppeling van Desdemona met andere simulatoren.

  

 
Terug Home

Bronnen

• Gedenkboek Physisch Laboratorium 1927-1977
• TNO kontakt mei 1969, jaargang 13, nummer 5
• Beeldbank van het Ministerie van Defensie
• ‘Wat ik mij nog herinner’, Prof.ir. IJ. Boxma