BASIS_Desdemona

 

DESDEMONA

 
In 2006 kwam bij TNO Soesterberg een grote multi-inzetbare simulator gereed voor complexe bewegingen, DESoriëntatie DEMONstrator Amst (Desdemona). Desdemona is een driedimensionale bewegingssimulator, desoriëntatietrainer en geavanceerd onderzoekslaboratorium in één. Deze wereldwijd unieke simulator kan worden gebruikt voor onderzoek én voor het nabootsen van complexe situaties waarin gevlogen, gereden of zelfs gevaren wordt.

Vlieg- en rijsimulaties vinden meestal plaats in standaard hexapodsimulatoren. Maar hiermee kunnen echt complexe vliegbewegingen of extreme voertuigbewegingen, zoals terreinrijden, niet precies worden nagebootst. Desdemona is echter een simulator met extra bewegingsmogelijkheden. Ze is het resultaat van een samenwerking tussen TNO en het Oostenrijkse AMST Systemtechnik.

In Desdemona worden de voordelen van de hexapod en de centrifuge gecombineerd. De modulair in te richten cabine van Desdemona is gemonteerd op een volledig cardanisch systeem dat om iedere willekeurige as kan draaien. Het gehele systeem kan twee meter verticaal en acht meter horizontaal bewegen op een slede, die ook kan ronddraaien. Door te centrifugeren biedt Desdemona tevens de mogelijkheid om aanhoudende G-krachten te genereren tot maximaal 3G.

Een motion cueing-algoritme vertaalt de bewegingsenvelop van een vliegtuig in de corresponderende maar kleinere bewegingsenvelop van de simulator. Desdemona is gebaseerd op Spherical Washout (zie artikel op Researchgate), een TNO innovatief motion cueing-algoritme, dat de voordelen combineert van de conventionele hexapodalgoritmen en Dynamic Flight Simulation.

Desdemona is oorspronkelijk ontworpen voor onder meer onderzoek en training op het gebied van ruimtelijke desoriëntatie en menselijke bewegingswaarneming op een manier die eerder niet mogelijk was, voor R&D in motion cueing, en voor geavanceerde vliegsimulatie. Daarnaast konden voor de Luchtmacht en andere partijen desoriëntatie- en desensitisatietrainingen worden gegeven (trainingen om bewegingsziekte te verminderen).

Desdemona is echter veel breder toe te passen, zoals in de militaire, burger- en kleine luchtvaart, de ruimtevaart, de scheepvaart en de automotive industrie. Ook de farmaceutische industrie en fabrikanten van achtbanen zullen baat hebben bij de mogelijkheden die Desdemona te bieden heeft.

Bij het onderzoek werkte TNO samen met de TU Delft en het Nationaal Lucht & Ruimtevaart Geneeskundig Centrum (NLRGC), tegenwoordig het Centrum voor Mens & Luchtvaart van de Koninklijke Luchtmacht. Een TNO folder uit die tijd beschrijft Desdemona op uitgebreide wijze.

Sinds 2010 wordt de Desdemona faciliteit geëxploiteerd door een apart opgerichte BV, DESDEMONA BV. Het eigendom van de Desdemona simulator ligt echter sinds 2007 tot eind juni 2022 voor twee derde bij de firma AMST en voor een derde bij TNO. Vanaf 1 juli 2022 is TNO voor 100% eigenaar.

Eind 2023 heeft TNO een Youtube filmpje uitgebracht van Desdemona.

Op basis van het onderzoek naar ruimtelijke desoriëntatie is in 2018 een ruimtelijke desoririëntatie identificatie gereedschap ontwikkeld (“TNO Motion perception tool”).  

Publicaties

Development of the Motion Perception Toolbox (2006), Mark Wentink, Jelte Bos,  Eric Groen and Ruud Hosman, DOI: 10.2514/6.2006-6631